Gdynia-

Historia najnowsza (XX–XXI wiek)

Od 1920, na mocy traktatu wersalskiego Gdańsk ponownie stał się wolnym miastem. Polska odpowiadała za politykę zagraniczną i obronną miasta, koleje, pocztę, miała także składnicę wojskową na Westerplatte, prawo swobodnego używania portu gdańskiego, a samo miasto było w unii celnej z Polską. Według szacunków w 1923 ludność polska mogła stanowić 15% mieszkańców miasta a w 1939 – ok. 10%. W 1925 na terenie Wolnego Miasta została utworzona archidiecezja gdańska. W 1933, po dojściu nazistów do władzy i utworzeniu III Rzeszy, rozpoczęły się prowokacje antypolskie oraz prześladowania polskich działaczy i organizacji.

1 września 1939 salwa z okrętu Schleswig-Holstein na Westerplatte była drugim tuż po bombardowaniu Wielunia atakiem na Polskę rozpoczynającym II wojnę światową. Na początku II wojny światowej Gdańsk stanowił silny ośrodek polskiej konspiracji, ale wielu konspiratorów zginęło na skutek denuncjacji gdańskich Niemców[.

Pod koniec marca 1945 wojska radzieckie i polskie wchodzące w skład II Frontu Białoruskiego przystąpiły do szturmu na miasto. 30 marca 1945 miasto zostało zdobyte i w znacznej części zniszczone. Zniszczeniu uległo m.in. 90% zabytkowegośródmieścia, przy czym szacuje się, że ok. połowy zniszczeń powstało w rezultacie nalotów lotniczych w trakcie wojny bądź ostrzału artyleryjskiego podczas walk, zaś drugą połowę stanowiło burzenie miasta przez wojska sowieckie].

W rezultacie konferencji poczdamskiej Gdańsk wrócił do Polski.

W celu stworzenia administracji polskiej została utworzona specjalna komisja rządowa. Ścierały się w niej dwa stanowiska. W dyskusji nad projektem dekretu o utworzeniu województwa gdańskiego 30 marca 1945 roku Władysław Gomułka był zwolennikiem ostrożnych kroków. Stanowisko zdecydowane prezentował Jakub Berman stwierdzając m.in. "Dotychczas cała koncepcja miasta Gdańska oparta była na chęci bronienia interesów mniejszości niemieckiej. My chcemy podkreślić ,że Gdańsk był i będzie miastem polskim. Nie jest przypadkowe, że właśnie teraz, kiedy zwróciliśmy się o radę w tej materii, to ze strony Rządu Sowieckiego nie było żadnych zastrzeżeń, ażebyśmy dokonali jak najszybciej uroczystej inkorporacji Gdańska do Polski.".

9 lipca 1945 po raz pierwszy zebrała się Miejska Rada Narodowa[28]. Od 1946 Gdańsk był siedzibą województwa gdańskiego.

Spośród pozostałych w mieście mieszkańców Wolnego Miasta, ludność niemiecka (ok. 120-130 tys. osób w połowie 1945) w zdecydowanej większości została przesiedlona do Niemiec, zaś ludność polska, zmuszona po zajęciu Wolnego Miasta przez III Rzeszę do podpisania Volkslisty, zobowiązana była poddać się procedurze weryfikacji organizowanej przez nowe władze. Od połowy 1945 Gdańsk był celem licznych transportów przymusowych wysiedleńców z Kresów Wschodnich.

Podczas wydarzeń Grudnia 1970, rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej. Doszło do walk ulicznych i starć z organami bezpieczeństwa, a w efekcie do podpalenia gmachu KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w czasie trwającego wiecu protestacyjnego.

31 sierpnia 1980 podpisano porozumienia sierpniowe kończące falę protestów robotniczych i strajków. Porozumienie gwarantowało między innymi powstanie pierwszych niezależnych związków zawodowych. Wydarzenia te przyjmuje się jako początek procesu obalenia systemu komunistycznego we Europie Wschodniej. W 1987 do Gdańska z wizytą przybył Jan Paweł II.

W 1992 diecezja gdańska została podniesiona do rangi archidiecezji. 24 listopada 1994 podczas koncertu w hali Stoczni Gdańskiej wybuchł pożar, w którym śmierć poniosło 7 osób, a 300 zostało rannych. 17 kwietnia 1995 doszło do eksplozji gazu i zawalenia się wieżowca mieszkalnego, w wyniku czego zginęły 22 osoby. W 1997 uroczyście obchodzono 1000-lecie Gdańska.

2 września 2002 w Dworze Artusa odbyło się uroczyste wręczenie władzom Gdańska honorowej flagi Rady Europy. Z rąk Benno Zierera, członka Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy flagę odebrali prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz przewodniczący Rady Miasta Gdańska Bogdan Oleszek. Wieczorem honorową flagę Rady Europy wciągnięto na maszt na Nowym Ratuszu. Wyróżnienie stanowić miało wyraz uznania dla aktywności miasta w rozwijaniu kontaktów z zagranicznymi miastami partnerskimi oraz jest swoistą nagrodą za dokonania Gdańska w dziedzinie promocji idei jedności europejskiej.

W 2008 założono Gdański Teatr Szekspirowski, budowę gmachu teatru ukończono w 2014.

Jestem paragrafem. Kliknij tutaj, aby dodać własny tekst i dokonać edycji. Jestem świetnym miejscem, abyś mógł opowiedzieć swoją historię i dał się poznać innym użytkownikom.